Według 11 wydania klasyfikacji chorób Światowej Organizacji Zdrowia ICD-11, u młodzieży i dorosłych wyróżnia się kilka rodzajów zaburzeń odżywiania, z czego najczęściej rozpoznawane są 3 z nich: anoreksja, bulimia i napady niekontrolowanego objadania się. Badania naukowe potwierdzają, że CBD może uzupełniać leczenie zaburzeń odżywiania, np. jako dodatek do psychoterapii.

Jadłowstręt psychiczny – anoreksja anorexia nervosa

Jadłowstręt psychiczny, czyli anoreksja (anorexia nervosa) to długotrwałe, rygorystyczne ograniczanie jedzenia. Chorujące kobiety i dziewczynki (anoreksja dotyka znacznie częściej kobiet niż mężczyzn) pozwalają sobie tylko na spożywanie niskokalorycznych pokarmów i napojów, nadmiernie i obsesyjnie skupiają się na ćwiczeniach fizycznych, których celem jest spalanie kalorii.

Zaburzone postrzeganie siebie, znaczny spadek masy ciała i silny lęk przed przybraniem na wadze to charakterystyczne objawy. W anoreksji współczynnik śmiertelności wynosi od 3,2%, jeśli choroba trwa poniżej 15 lat, aż do 6,6% przypadków, jeśli choroba trwa powyżej 15 lat.

Najczęstszą przyczyną śmierci jest skrajne wycieńczenie i wyniszczenie organizmu. Bezpośrednia przyczyna to zatrzymanie akcji serca z powodu płynu w osierdziu lub samobójstwo. Pośrednio, do samobójstw osób chorujących na anoreksję może przyczyniać się nadmierne spożywanie alkoholu, stany lękowe i depresja.

Pacjentki często przez lata trwania choroby ponoszą poważne konsekwencje psychospołeczne choroby, m.in.:

izolacja,
konflikty w rodzinie,
problemy w codziennym funkcjonowaniu społecznym.

Konsekwencje medyczne, do których prowadzi anoreksja to m.in.:

zaniki korowe w mózgu,
trwałe deficyty neuropsychiczne,
napady padaczkowe,
depresja,
osteoporoza,
zaburzenia rytmu serca,
sinica,
zahamowanie wzrostu,
zahamowanie rozwoju psychoseksualnego,
zanik miesiączki i libido,
obrzęki głodowe,
bóle mięśni, brzucha i żołądka,
zaburzone funkcjonowanie nerek i wątroby,
wychudzenie i wycieńczenie organizmu.

Żarłoczność psychiczna – bulimia

Żarłoczność psychiczna, czyli bulimia (bulimia nervosa) to uporczywa koncentracja na jedzeniu, której towarzyszy silne pragnienie albo poczucie przymusu jedzenia. Pacjentka/pacjent zwykle stara się je przezwyciężyć głodząc się, w międzyczasie pojawiają się epizody objadania się.

Chorująca osoba, żeby nie przytyć prowokuje wymioty, wydalanie, stosuje leki, np.hamujące apetyt. Osoby chorujące na bulimię, podobnie jak w przypadku anoreksji, przywiązują ogromną wagę do swojej figury i masy ciała.

Niektóre konsekwencje medyczne bulimii:

zaburzenia metaboliczne,
zaburzenia elektrolitów,
niedobory witamin,
uszkodzenia gardła i przełyku,
rozregulowana praca jelit związana z nadużywaniem środków przeczyszczających,
erozja szkliwa zębów,
osłabienie,
bóle głowy,
neuropatie,
napady drgawkowe,

Konsekwencje psychospołeczne:

izolacja,
podporządkowanie funkcjonowania cyklom bulimicznym,
brak bliskich relacji,
nagłe wahania wagi, znaczna utrata wagi.

Zaburzenia odżywiania z napadami niekontrolowanego objadania – binge eating disorder (BED)

Zaburzenia odżywiania z napadami niekontrolowanego objadania (binge eating disorder, BED) to nawracające epizody przejadania się. Wiąże się często z niezadowoleniem z siebie, poczuciem winy, epizodami depresyjnymi związanymi z brakiem kontroli nad jedzeniem. Część środowiska medycznego uznaje, że zespół napadowego jedzenia to jedna z postaci bulimii. Z tą tylko różnicą, że nie występują w nim typowe dla bulimii wymioty, przeczyszczanie się i głodzenie czy kompulsywne ćwiczenia fizyczne. To sprawia, że chorujące osoby raczej przybierają na wadze, niż ją tracą.

Pozostałe typy zaburzeń odżywiania wyróżnionych w ICD-11:

inne specyficzne zaburzenia odżywiania lub jedzenia (other specific feeding or eating disorder, OSFED),

zaburzenia odżywiania polegające na unikaniu lub ograniczeniu spożywania pokarmów (AFRID),

niespecyficzne zaburzenia odżywiania lub jedzenia (feeding or eating disorder, unspecified).

CBD w leczeniu zaburzeń odżywiania

Układ endokannabinoidowy jest opisywany jako modulator wielu procesów fizjologicznych.
W kontekście zaburzeń odżywiania szczególnie ważne są ogólna równowaga (homeostaza) organizmu i doświadczanie przyjemności z jedzenia. Receptory układu endokannabinoidowego CB1 występują licznie w obszarach mózgu odpowiedzialnych za kontrolę pjedzenia, dopaminowy układ nagrody i utrzymywanie optymalnego poziomu energii.

Niektórzy badacze uważają, że receptory CB1 u człowieka i innych ssaków pobudzają apetyt, powodują reakcję układu nagrody po jedzeniu. Jednak w tym procesie pojawiają się również substancje, które hamują jedzenie nadmiernej ilości pokarmu (antagoniści receptora CB1). Mogą hamować objadanie się.

Dane zgromadzone przez badaczy zajmujących się farmakoterapią zaburzeń odżywiania wskazują, że CBD może być stosowane w tych typach zaburzeń, w których pacjenci/ki znacznie przybierają na wadze (np. wspomniane BED) albo tych, w których długotrwale powstrzymują się od jedzenia (np. anoreksja).

W pewnych badaniach udowodniono, że u zwierzęcych modeli BED zablokowanie receptorów CB1 hamuje objadanie się oraz przyczynia się do wyraźnego spadku wagi. Jednak kiedy te receptory zostały całkowicie zablokowane, pojawiły się skutki uboczne – stany lękowe i depresyjne.

Dlatego badania skupiły się na poszukiwaniu substancji, które mogłyby blokować tylko receptory CB1 znajdujące się w częściach mózgu związanych z kontrolą jedzenia i układu nagrody. W tym kontekście, badacze stawiają na syntetyczne CBD oraz inne substancje, które są regionalnymi antagonistami receptorów ECS.

CBD i THC jako wsparcie psychoterapii zaburzeń odżywiania

Naukowcy uznali, że kannabinoidy konopne mogą być dobrym wsparciem psychoterapii terapii pacjentek z anoreksją, m.in. pomagać im nabrać dystansu do zachowań związanych z jedzeniem i zobaczyć je w innym, bardziej realistycznym świetle.

Anoreksja wiąże się dodatkowo z nieprawidłowym wydzielaniem hormonu głodu – greliny. Można spodziewać się, że terapia CBD i THC może wpływać na regulację poziomu tego hormonu. W połączeniu z psychoterapią, może działać na rzecz zmiany relacji z jedzeniem u pacjentek.

Naukowcy uważają, że wpływ na leczenie zaburzeń odżywiania ma również oddziaływanie CBD na glukozę we krwi. CBD reguluje poziom cukru we krwi, a więc utrzymuje apetyt na optymalnym poziomie. To może hamować ataki objadania się u osób chorujących np. na bulimię.