Czy marihuana wpływa na kreatywność? Co na to badania naukowe?

W historii marihuana była i jest często kojarzona z twórczością artystyczną i innowacyjnością. Sięgali po nią wielcy pisarze, malarze, muzycy, a nawet kucharze. Pomysł, że staje się katalizatorem znakomitych pomysłów i nieskrępowanej niczym kreacji przeniknął do kultury masowej i trwa w niej do tego stopnia, że tematem zajęło się wielu naukowców. Czy marihuana wpływa na kreatywność, a jeśli tak, to w jakim stopniu? 

Czy kreatywność można zmierzyć naukowo?

Nie, ale można dokładnie zbadać czynniki, które na nią wpływają, a naukowcy wiedzą dziś o ludzkim mózgu na tyle dużo, że pozwala to podjąć im próbę sprawdzenia, czy marihuana ma wpływ na zmianę procesów myślenia. 

Czym w ogóle jest kreatywność w procesie myślenia?

Kreatywność opiera się na dwóch ważnych sposobach myślenia – myśleniu dywergencyjnym i myśleniu konwergencyjnym.

Pierwszy z nich odpowiada za tworzenie luźnych skojarzeń i poszukiwaniem nowych, oryginalnych pomysłów. Drugi związany jest z integrowaniem ich i znajdowaniem wspólnego i najlepszego rozwiązania. Ich połączenie to zdolność do kreatywnego myślenia. 

Niektórzy naukowcy zauważają, że najważniejszy udział w tym ma dopamina, która jest ważnym neuroprzekaźnikiem. THC wyraźnie wpływa na jej poziom, co niesie wzrost lub spadek możliwości w konkretnych sposobach myślenia.

W przypadku myślenia dywergencyjnego jej poziom sugeruje odwróconą literę „U”, co oznacza, że zbyt mała wartość i zbyt duża wartość dopaminy będzie wpływać negatywnie na kreatywność, co ogranicza zdolność powstawania innowacyjnych pomysłów.

Optymalna wartość niesie sukces w myśleniu nowatorskim. W przypadku myślenia konwergencyjnego, wzrost dopaminy może utrudniać skupienie się i zdolności analityczne, ale ma to zalety w nieszablonowym podejściu do zagadnienia. 

Jaki z tego płynie wniosek? Marihuana w odpowiedniej ilości wspiera myślenie dywergencyjne, ale jednocześnie utrudnia myślenie konwergencyjne. 

Czy marihuana pobudza kreatywność i jednocześnie ją ogranicza?

Różni badacze podeszli do tematu na kilka różnych sposobów i odkryli, że THC w procesie twórczym może powodować wiele różnych reakcji uzależnionych od cech osobniczych, stanu psychicznego badanego, stylu życia, dawki, regularności stosowania, a nawet czynników społecznych czy środowiskowych. Jednak zauważalne są wyraźne różnice we wzroście lub spadku dopaminy i jej wpływu na kreatywność. 

• Krótkoterminowy i długoterminowy wzrost kreatywności. Z jednej strony marihuana może zwiększać kreatywność, a jej użytkownicy zgłaszają wzrost ilości pomysłów, bardziej płynne myślenie i zdolność do nawiązywania nieoczywistych połączeń. Z drugiej strony jest to jedynie reakcja krótkoterminowa, a w przełożeniu czasowym, kiedy marihuana jest zażywana regularnie, może mieć to wpływ na pogorszenie zdolności poznawczych, kojarzenia, koncentracji czy zdolności rozwiązywania problemów.
  
• Dawka jednorazowa. Efekt marihuany na kreatywność może być również zależny od dawki. Niskie dawki mogą sprzyjać kreatywnemu myśleniu, podczas gdy wyższe dawki mogą prowadzić do dezorganizacji myśli i trudności w koncentracji, co może negatywnie wpływać na twórczość.

Czy marihuana wpływa na kreatywność? Tak, ale nic nie jest rozstrzygnięte

Pierwsze szeroko zakrojone badania na temat tego, czy marihuana pobudza kreatywność zostały zapoczątkowane w latach 70., po nich zainicjowano kolejne, a proces badawczy trwa do dziś.

Płyną z nich wnioski, które możemy podsumować stwierdzeniem, że poprawa kreatywności przy użyciu marihuany jest złożonym i indywidualnym procesem, który nie jest jeszcze w pełni zrozumiany. Naukowcy spierają się nawet o to, czy to właśnie wzrost i spadek dopaminy ma wpływ na procesy myślowe. 

Jasne jest to, że marihuana może mieć zarówno pozytywny, jak i negatywny wpływ na kreatywność w zależności od wielu zmiennych, jednak nadal brakuje rozstrzygających dowodów, które mogą przynieść dopiero rzetelne badania na dużej grupie osób uwzględniającej wiele zmiennych. 

Źródła:

Cannabis and creativity: highly potent cannabis impairs divergent thinking in regular cannabis users, Psychopharmacology (Berl). 2015 Mar;232(6):1123-34.;

The (b)link between creativity and dopamine: spontaneous eye blink rates predict and dissociate divergent and convergent thinking, Cognition, 2010 Jun;115(3):458-65;

Effect of marijuana on divergent and convergent production cognitive tests, Journal of abnormal psychology;

Neurophysiological and cognitive effects of smoked marijuana in frequent users, Pharmacology Biochemistry and Behavior, 2010 Sep;96(3):333-41.;

Cognitive and subjective dose-response effects of acute oral Delta 9-tetrahydrocannabinol (THC) in infrequent cannabis users, Psychopharmacology (Berl). 2002 Oct;164(1):61-70.