Najnowsze badania przeprowadzone na myszach przez naukowców z Northwestern University sugerują, że endokannabinoidy, czyli kannabinoidy wytwarzane przez organizm człowieka, łagodzą stres, niepokój i zmniejszają poziom lęku w taki sam sposób, jak robią to fitokannabinoidy konopne CBD i THC. Lepsze poznanie sposobu, w jaki kannabinoidy wytwarzane przez ludzki organizm działają na mózg, żeby łagodzić stres może, zdaniem naukowców, zaowocować nowymi ścieżkami leczenia zaburzeń psychicznych związanych ze stresem. Istotą tego leczenia miałaby być regulacja poziomów endokannabinoidów.
CBD i THC – w jaki sposób łagodzą stres?
Naukowcy na całym świecie od kilkunastu lat badają możliwość zastosowania kannabinoidów konopnych w leczeniu wielu różnych problemów zdrowia psychicznego. Z badań wynika, że CBD i THC, najpowszechniej badane i najlepiej poznane kannabinoidy, znajdują zastosowanie w terapii depresji i innych zaburzeń nastroju, zaburzeń lękowych, stresu pourazowego (PTSD) oraz w łagodzeniu objawów przewlekłego stresu. Bada się je również pod kątem korzyści dla pacjentów/ek doświadczających stanów psychotycznych.
W prowadzonych przez lata badaniach udało się ustalić, że CBD (w każdej dawce) oraz THC (w małych dawkach) łagodzą stres, niepokój i objawy lękowe. Pod wpływem stresującego bodźca rozpoczyna się skomplikowany proces mobilizacji organizmu do zmierzenia się z nową sytuacją, równowaga organizmu zostaje zaburzona. W procesie tym uczestniczą m.in. układ nerwowy, hormonalny i odpornościowy.
Związki konopne aktywują układ endokannabinoidowy (ECS) i za jego pośrednictem oddziałują na wspomniane układy oraz hamują reakcję stresową. Badania wykazały, że kannabinoidy konopne mogą zmniejszać poziom aktywacji osi HPA, która jest kluczowa dla neurohormonalnej reakcji organizmu na stres.
Organizm sam aktywuje układ endokannabinoidowy, żeby się uspokoić?
Przy tak dużej skali badań nad wpływem konopi na organizm, dość zaskakującym faktem jest to, że wzorce aktywności mózgu oraz ścieżki i obwody nerwowe, na które wpływają endokannabinoidy (kannabinoidy produkowane przez organizm człowieka) są nadal stosunkowo słabo zbadane.
Badania przeprowadzone w 2023 r. przez naukowców z Northwestern University sugerują, że nasze mózgi pod wpływem stresu utrzymują się w stanie aktywności. Eksperci odkryli, że cząsteczki kannabinoidów uwalniane przez naszą własną sieć mózgową zdają się wpływać na mózg podobnie jak THC – np. aktywują te same receptory mózgowe.
Nowe badanie na myszach opublikowane w Cell Reports wykazuje, że ciało migdałowate (kluczowy ośrodek emocjonalny mózgu) uwalnia pod wpływem stresu cząsteczki endokannabinoidów. Ich zadaniem jest tłumienie reakcji stresowej nadchodzącej z hipokampa (ośrodek pamięci i emocji w mózgu). Wyniki te potwierdzają hipotezę, że uwalnianie endokannabinoidów jest częścią naturalnej reakcji organizmu na stres.
Badacze uważają, że zrozumienie, w jaki sposób mózg przystosowuje się do stresu na poziomie molekularnym, komórkowym i na poziomie obwodów, może dostarczyć ważnych informacji o tym, jak stres przekłada się na zaburzenia nastroju. Może także ujawnić nowe cele terapeutyczne w leczeniu zaburzeń związanych ze stresem.
Endokannabinoidy mogą chronić nas przed konsekwencjami stresu
Narażenie na silny, częsty i/lub przedłużający się stres zwiększa ryzyko rozwoju zaburzeń psychicznych albo zaostrzenia objawów już istniejących zaburzeń, np. zaburzeń lękowych, depresji, zespołu stresu pourazowego (PTSD). Badanie na myszach sugeruje, że upośledzenie układu sygnalizacji endokannabinoidów w mózgu może prowadzić do większej podatności na rozwój zaburzeń psychicznych związanych ze stresem, w tym depresji i zespołu stresu pourazowego (PTSD).
Przebieg badania
W trakcie badania naukowcy z Northwestern wykorzystali nowy czujnik białkowy, który może wykryć obecność cząsteczek kannabinoidów w określonych synapsach mózgu w czasie rzeczywistym. Pomogło to wykazać, że wysoka aktywność ciała migdałowatego może powodować uwolnienie endokannabinoidów. Czujnik wykazał również, że endokannabinoidy zostały uwolnione w wyniku kilku różnych rodzajów stresu u myszy.
Następnie naukowcy usuneli receptory CB1, z którymi łączyły się endokannabinoidy uwolnione przez mózgi myszy pod wpływem stresu. Spowodowało to gorszą zdolność myszy do radzenia sobie ze stresem i brak motywacji – myszy reagowały na stres biernie, nie podejmowały działania, żeby poprawić swoje samopoczucie. To ostatnie odkrycie może wiązać się z anhedonią, czyli spadkiem odczuwania przyjemności, często doświadczanym przez pacjentów z zaburzeniami związanymi ze stresem, takimi jak depresja i zespół stresu pourazowego (PTSD).
Badacze uważają, że układ endokannabinoidowy jest jednym z wiodących celów badań nad nowymi metodami leczenia zaburzeń psychicznych związanych ze stresem. W planach naukowców są kolejne badania, których celem będzie ustalenie, czy można leczyć zaburzenia psychiczne związane ze stresem poprzez zwiększanie poziomów endokannabinoidów.
