De American Society of Clinical Oncology heeft nieuwe richtlijnen gepubliceerd voor het gebruik van cannabinoïden door volwassenen met kanker. Ze zijn gebaseerd op de huidige wetenschappelijke kennis over de mogelijkheden van het gebruik van cannabis en hennep extracten bij kankertherapie. Laten we eens kijken naar een aantal onderwerpen die in de ASCO richtlijnen aan de orde komen.
Medicinale cannabis en cannabisextracten in de oncologie - richtlijnen
Op 13 maart 2024 publiceerde de ASCO (American Society of Clinical Oncology) richtlijnen voor het gebruik van cannabis en geïsoleerde cannabinoïden door volwassenen met kanker.
Richtlijnen zijn ontwikkeld door wetenschappers en medische oncologen op basis van gegevens die zijn verzameld in een systematisch, uit meerdere stappen bestaand onderzoek van de wetenschappelijke literatuur. In de literatuuranalyse werden zowel synthetische cannabinoïden, extracten met enkelvoudige cannabinoïden of combinaties van cannabinoïden, als cannabisproducten met een volledig spectrum, waaronder medische gedroogde hennep, in overweging genomen.
De ASCO-richtlijnen bespreken het wetenschappelijk bewijs voor de werkzaamheid van cannabis als volgt:
- antikankertherapie
- methoden voor de behandeling van kankersymptomen
- bijwerkingen van kankerbehandeling.
Volgens de auteurs van de richtlijnen mag het gebruik van cannabis en cannabinoïden bij de behandeling van oncologische aandoeningen volgens de huidige stand van de wetenschappelijke kennis niet verder gaan dan de behandeling van braken en misselijkheid na chemotherapie volgens reeds geaccepteerde schema's en enkele andere klachten die geassocieerd worden met kanker en de conventionele behandeling ervan.
Volgens de auteurs van de richtlijn is er op dit moment onvoldoende wetenschappelijk bewijs dat cannabis kanker geneest en moet het niet worden beschouwd als een zelfstandige vorm van therapie, tenzij de patiënt(en) deelneemt/deelnemen aan een klinisch onderzoek. De onderzoekers benadrukken de noodzaak van verder onderzoek naar cannabis en/of cannabinoïden.
ASCO-richtlijnen - cannabis in de oncologie, V&A
Vanwege de grote belangstelling voor de richtlijnen heeft ASCO ook een een vraag-en-antwoordrubriekmet antwoorden op een aantal vragen om artsen te helpen patiënten voor te lichten en om patiënten zelf te helpen veilig te blijven bij het zelfstandig gebruik van cannabis.
Vraag 1: Mogen artsen niet met volwassen oncologische patiënten praten over medicinale cannabis?
Volgens de auteurs van de richtlijnen is het tegenovergestelde waar - de vraag over het gebruik van cannabisproducten zou in elke anamnese moeten worden gesteld. Uit gegevens blijkt dat 20-40% van de mensen met kanker in de VS cannabis gebruikt.
Daarom is het heel belangrijk om op de hoogte te zijn van de doses cannabinoïden die patiënten/cliënten innemen die beginnen met een conventionele kankertherapie. De volledige richtlijnen bevatten suggesties voor het afnemen van een geschiedenis van cannabis- en/of cannabinoïdengebruik.
Vraag 2: Zijn er risico's verbonden aan het gebruik van cannabis met THC door oncologische patiënten?
In de richtlijnen staat dat bijwerkingen van producten op basis van tetrahydrocannabinol (THC) onder andere duizeligheid, lichte verwardheid, droge mond en vermoeidheid zijn. Ernstigere bijwerkingen zijn bloeddrukdalingen bij het veranderen van lichaamshouding (orthostatische hypotensie), ernstige verwardheid en grote angst.
De auteurs wijzen erop dat deze bijwerkingen gevaarlijk kunnen zijn voor ouderen, mensen die verzwakt zijn door ziekte en mensen die geen ontwikkelde tolerantie voor THC hebben.
Vraag 3: Heeft de manier van toedienen invloed op de effecten van cannabis met THC?
De auteurs antwoorden bevestigend. De effecten van cannabisproducten met THC treden bij verbranding of verdamping binnen seconden/minuten op en houden 2-3 uur aan. Dit geldt ook voor het na-effect. Bij orale toediening daarentegen duurt het 30 minuten tot 2 uur voordat de effecten optreden en kan het effect tot 5-8 uur aanhouden.
Deze verschillen kunnen een aanzienlijk verschil uitmaken voor de snelheid en mate van symptoomverlichting en voor het welzijn en de veiligheid van gebruikers. Volwassenen met kanker die voor het eerst orale cannabisproducten gebruiken, moeten zich ervan bewust zijn dat het langer kan duren voordat het effect optreedt en moeten afzien van het te snel innemen van volgende doses.
Vraag 4: Is er een wisselwerking tussen cannabis en cannabinoïden en standaardmedicijnen en -therapieën voor de behandeling van kanker?
In het antwoord van ASCO staat dat interacties tussen medicijnen en cannabis inderdaad kunnen voorkomen bij kankertherapie.
Voorlopige observationele gegevens suggereren dat de klinische resultaten kunnen verslechteren bij mensen die tegelijkertijd immuuntherapie krijgen en grote hoeveelheden cannabis gebruiken (immuuntherapie is een therapie die gebruik maakt van het immuunsysteem van het lichaam om de immuunreacties van het lichaam te stimuleren, reguleren of verbeteren om kanker of andere ziekten te bestrijden).
Grote onderzoeken bij mensen suggereren dat cannabinoïden in cannabis het immuunsysteem moduleren en daardoor de resultaten van immunotherapie kunnen verslechteren, die verondersteld wordt een vergelijkbaar doel te bereiken door op een andere manier te werken.
Bovendien kunnen er omkeerbare leverenzymstijgingen optreden met CBD-bevattende producten als ze in dagelijkse doses van 300 mg of meer worden gebruikt. Daarom moeten artsen volwassenen met kanker specifiek vragen naar het gebruik van CBD en hen informeren over dit potentiële risico, vooral wanneer antikankertherapie geassocieerd wordt met hepatotoxiciteit (de mogelijkheid van leverfunctiestoornissen of leverschade).
Vraag 5: Moet cannabis worden gebruikt om kanker te behandelen?
Volgens de richtlijnen - nog niet, er zijn op dit moment onvoldoende wetenschappelijke gegevens om de werkzaamheid van cannabis als een afzonderlijke vorm van kankertherapie bij mensen te ondersteunen. Daarom mag cannabis op dit moment alleen worden gebruikt in de oncologie als middel om sommige symptomen te verlichten die gepaard gaan met de standaardbehandeling van kanker.
De auteurs van de ASCO-richtlijn benadrukken dat hun standpunt betrekking heeft op de huidige stand van de wetenschappelijke kennis en kan veranderen in het licht van nieuw bewijs. De belangrijkste aanbeveling voor artsen is om open te staan voor gesprekken over zelf toegediend cannabinoïdengebruik door patiënten, om niet te oordelen en eerlijk te zijn in het communiceren van mogelijke risico's, en om de doses en soorten cannabisproducten die patiënten gebruiken bij te houden. Er wordt verwacht dat dit alles zal leiden tot een veiligere kankertherapie.
