- Onderzoek suggereert dat THC de testosteronspiegel tijdelijk kan verlagen na acuut gebruik, maar chronisch gebruik lijkt geen significante klinische invloed te hebben.
- Sommige onderzoeken wijzen op hogere testosteronniveaus bij recente cannabisgebruikers, wat controversieel is.
- Het bewijs is gemengd en een systematische review vond geen klinisch significant verband tussen THC en testosteronniveaus.
Tetrahydrocannabinol (THC), het belangrijkste psychoactieve ingrediënt in cannabis, is onderwerp geweest van veel onderzoek vanwege de mogelijke effecten op de gezondheid, waaronder op het testosteronniveau - een belangrijk hormoon voor mannen, dat verantwoordelijk is voor de reproductieve gezondheid, spiermassa en libido. Verlaagt THC het testosteronniveau? Het antwoord is niet eenduidig, aangezien onderzoeken tegenstrijdige resultaten opleveren en het onderwerp veel besproken wordt. In dit artikel kijken we naar het beschikbare bewijs, waarbij we zowel de mogelijke verlaging als het gebrek aan invloed bekijken, en doen we aanbevelingen voor diegenen die geïnteresseerd zijn in de vraag.
Wat zegt de wetenschap?
Onderzoek naar de effecten van THC op testosteron is complex en hangt vaak af van marihuanagebruik (acuut vs. chronisch), dosis en individuele verschillen. Dit is wat je moet weten:
- Acuut gebruik en tijdelijke achteruitgang: Sommige onderzoeken, zoals een analyse van gegevens uit de jaren 80, geven aan dat na het roken van een enkele joint of intraveneuze toediening van THC, de testosteronspiegel tijdelijk kan dalen en na minstens 24 uur weer normaal wordt.
- Chronisch gebruik en gebrek aan klinische impact: De 2021 systematische review gepubliceerd in Andrologie vonden geen klinisch significant verband tussen cannabisgebruik en testosteronniveaus, wat suggereert dat langdurig gebruik mogelijk geen significant effect heeft.
- Onverwachte ontdekking - hogere niveaus bij recente gebruikers: Sommige onderzoeken, waaronder die op basis van NHANES-gegevens, hebben aangetoond dat mannen die recent cannabis hadden gebruikt iets hogere testosteronniveaus hadden, vooral bij jongere mannen.
Waarom zijn de resultaten tegenstrijdig?
De verschillen in resultaten kunnen te wijten zijn aan verschillende factoren:
- Dosering en frequentie: Acuut gebruik kan tijdelijke veranderingen veroorzaken, terwijl chronisch gebruik kan leiden tot aanpassingen in het lichaam.
- Individuele verschillen: Leeftijd, genetica en algemene gezondheid kunnen de reactie op THC beïnvloeden.
- Methodologie van het onderzoek: Verschillen in steekproefgrootte, controlegroepen en meettechnieken kunnen leiden tot verschillende conclusies.
Zo hebben dierstudies, bijvoorbeeld bij primaten, aangetoond dat chronisch THC-gebruik leidt tot verminderde testiculaire omvang en lagere testosteronniveaus, maar deze resultaten zijn niet altijd direct van toepassing op mensen.
Gedetailleerde analyse van het onderzoek
THC werkt samen met het endocannabinoïde systeem, wat de productie van hormonen, waaronder testosteron, kan beïnvloeden. Testosteron wordt voornamelijk geproduceerd door Leydig cellen in de testes en gereguleerd door hypofysehormonen zoals luteïniserend hormoon (LH). Het toenemende gebruik van cannabis, vooral onder jonge mannen, heeft onderzoekers ertoe aangezet om te onderzoeken of THC het testosterongehalte kan verlagen. Een analyse van de beschikbare onderzoeken laat zien dat de resultaten niet overtuigend zijn, zodat er dieper moet worden ingegaan op verschillende aspecten, zoals acuut vs. chronisch gebruik, dosis en zelfs verschillen tussen soorten.
Onderzoeken die wijzen op een daling van het testosteronniveau
Sommige onderzoeken, vooral oudere of dierstudies, wijzen op een mogelijk negatief effect van THC op het testosteronniveau:
- Een onderzoek van de Oregon Health & Science University (2022) bij primaten toonde aan dat dagelijkse toediening van THC gedurende zeven maanden leidde tot een afname van de testiculaire omvang met meer dan 50% en een significante afname van de testosteronspiegel, met een dosisafhankelijk effect.
- Een heranalyse van gegevens uit de jaren 1980 toonde aan dat testosteronniveaus zowel na het roken van een enkele joint als na intraveneuze toediening van THC dalen, met een hersteltijd van minstens 24 uur.
- Uit een onderzoek onder meer dan 2000 onvruchtbare mannen bleek dat cannabisgebruikers lagere plasma-testosteronniveaus hadden dan niet-gebruikers, hoewel de spermaconcentratie en beweeglijkheid niet werden beïnvloed.
Belangrijk onderzoek suggereert een daling van het testosteronniveau:
| Studie | Studiegroep | Belangrijkste bevinding | Reacties |
|---|---|---|---|
| OHSU, 2022 | Primaten (apen) | >50% verminderde testiculaire omvang, lager testosteron | Chronisch gebruik, dosisafhankelijk |
| ScienceDirect, heranalyse | Mannen, bestaande gegevens | Verlaging van testosteron na acuut gebruik, terugkeer na 24 uur | Simulatieanalyse, geen nieuwe klinische gegevens |
| Hims, onvruchtbaarheidsonderzoek | >2000 onvruchtbare mannen | Lagere testosteronniveaus bij cannabisgebruikers | Geen effect op spermaconcentratie en beweeglijkheid |
Studies suggereren geen effect of een toename in
Andere onderzoeken, vooral nieuwere en bij grotere groepen, laten geen significant effect zien of zelfs een toename van het testosterongehalte:
- Een onderzoek op basis van NHANES-gegevens (2011-2012) van 1.577 mannen toonde geen verschil in testosteronniveaus tussen gebruikers en niet-gebruikers, maar recente gebruikers hadden iets hogere niveaus, vooral in de leeftijdsgroep 18-29 jaar.
- Uit een onderzoek van het World Journal of Urology (2020) bleek dat mannen die het afgelopen jaar cannabis hadden gebruikt hogere testosteronniveaus hadden, vooral bij gebruik van minstens twee of drie keer per maand.
- Een ex vivo onderzoek op volwassen testiculair weefsel toonde aan dat een blootstelling van 48 uur of negen dagen aan THC en CBD geen effect had op de testosteronproductie.
Belangrijkste onderzoeken suggereren geen effect of een toename:
| Studie | Studiegroep | Belangrijkste bevinding | Reacties |
|---|---|---|---|
| NHANES 2011-2012 | 1577 mannen | Hogere testosteronniveaus bij recente gebruikers | Met name in de leeftijdsgroep 18-29 jaar geen algemeen verschil |
| Wereldtijdschrift voor Urologie 2020 | Mannelijke cannabisgebruikers | Hogere testosteronniveaus bij veelvuldig gebruik gedurende het jaar | Gecorrigeerd voor leeftijd, BMI, roken, enz. |
| WJMHO, ex vivo onderzoek | Menselijk testiculair weefsel | Geen effect op testosteronproductie na 48u/9d | Ex vivo test, weerspiegelt niet de volledige fysiologie |
Systematisch overzicht en meta-analyse
Een systematische review en meta-analyse uit 2021 (Belladelli et al.) analyseerde negen onderzoeken van 4787 mannen, waarvan 1717 cannabisgebruikers. De resultaten toonden aan dat het verschil in testosteronniveaus tussen gebruikers en niet-gebruikers klein was (SMD = -0,139, 95% CI: -0,413; 0,134, P = 0,318), wat duidt op geen klinisch significant effect. Na uitsluiting van één onderzoek (Kolodny et al.) was de SMD 0,0999 (P = 0,006), wat wijst op een kleine toename, maar het effect was zeer klein.
Resultaten van de meta-analyse:
| Aspect | Resultaat |
|---|---|
| Aantal tests | 9, 4787 mannen (1717 gebruikers) |
| Verschil in testosteronniveaus (SMD) | -0,139 (95% CI: -0,413; 0,134, P = 0,318) |
| Heterogeniteit | Hoog (I² = 87,22%) |
| Na de uitsluiting van Kolodny et al. | SMD = 0,0999 (P = 0,006), I² = 13,20% |
| Voorstel | Geen klinisch significant effect |
Mogelijke redenen voor afwijkingen
Verschillen in prestaties kunnen het gevolg zijn van:
- Frequenties en doses: Acuut gebruik kan een tijdelijke achteruitgang veroorzaken, terwijl chronisch gebruik kan leiden tot aanpassing.
- Verschillen tussen soorten: Studies op dieren, zoals primaten, laten grotere negatieve effecten zien die zich niet altijd vertalen naar mensen.
- Methodologie: Verschillen in steekproefgrootte, controlegroepen en meettechnieken kunnen de resultaten beïnvloeden.
Een onderzoek bij primaten toonde bijvoorbeeld een dosisafhankelijke afname van testosteron bij chronisch gebruik, maar dit was bij doses die overeenkomen met zwaar medicinaal cannabisgebruik bij mensen, wat misschien niet de typische gebruikspatronen weerspiegelt.
Conclusies en aanbevelingen
Volgens de huidige kennis zijn de effecten van THC op testosteronniveaus complex en niet eenduidig. Acuut gebruik kan de testosteronniveaus tijdelijk verlagen, maar chronisch gebruik lijkt geen significant klinisch effect te hebben, waarbij sommige onderzoeken zelfs wijzen op hogere niveaus bij recente gebruikers. Een systematische review suggereert dat een eventueel effect niet klinisch significant is.
Voor cannabisgebruikers, vooral degenen die van plan zijn kinderen te krijgen of zich zorgen maken over hun reproductieve gezondheid, is het de moeite waard om een arts te raadplegen, vooral bij langdurig gebruik. Het monitoren van hormoonspiegels kan helpen bij het beoordelen van de individuele impact.
Laatste gedachten
De relatie tussen THC en testosteron vereist verder onderzoek, vooral bij grote groepen mensen, om de langetermijneffecten beter te begrijpen. Nu cannabis steeds vaker wordt gebruikt, is verder onderzoek van cruciaal belang voor de endocriene gezondheid.
