Kannabinoidy: czym są i jak działają?

Nie jest tajemnicą, że konopia ma wiele różnorodnych zastosowań. Wszystko za sprawą zdolności konopi do wytwarzania szerokiej gamy substancji chemicznych. W roślinie zidentyfikowano ich ponad 500. Niektóre z nich są powszechne również u innych roślin, jak np. terpeny i flawonoidy odpowiedzialne za smak i zapach konopi. Jednak 144 z substancji chemicznych w konopi to kannabinoidy.

Jak działają kannabinoidy?

Prawdopodobnie słyszałeś o tetrahydrokanabinolu (THC), który oprócz dużej wartości leczniczej, wywołuje również działanie odurzające. To substancja, która w Polsce jest nielegalna, jednak to tylko jeden z wielu kannabinoidów. Kannabidiol (CBD) natomiast również posiada właściwości lecznicze i działa prozdrowotnie, jednak nie zawiera substancji psychoaktywnych. To tylko dwa z setek kannabinoidów znajdujących się w konopi. Aby zrozumieć jak działa konopia, musisz najpierw zrozumieć, jak kannabinoidy wchodzą w interakcję z Twoim organizmem. 

Układ endokannabinoidowy

W latach 90 naukowcy zajmujący się badaniem kannabinoidów odkryli w ludzkim organizmie układ endokannabinoidowy (ECS). Na układ endokannabinoidowy składają się: 

• receptory kannabinoidowe
• endokannabinoidy
• enzymy metaboliczne

Jednym z najważniejszych elementów ECS są receptory. Głównymi receptorami rozsianymi w ciele człowieka są receptory CB1 i CB2. Wiadomo, że kannabinoid roślinny wchodzi w interakcję z każdym z tych dwóch receptorów. 

Jak działa układ endokannabinoidowy?

Ludzki organizm nie jest w stanie samodzielnie wyprodukować THC. Naukowcy próbowali więc odkryć, dlaczego te receptory w ogóle pojawiły się u człowieka. Badania pokazały, że można znaleźć je u wszystkich kręgowców i oddziałują one z naturalnie wytwarzanymi w organizmie substancjami chemicznymi – endokannabinoidami. Substancje te produkowane są w odpowiedzi na czynniki zewnętrzne, takie jak ból, niska lub wysoka temperatura. Interakcja między endokannabinoidami i odpowiadającymi im receptorami odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu równowagi wewnętrznej i homeostazy organizmu. Układ endokannabinoidowy jest odpowiedzialny za regulowanie bardzo ważnych aspektów Twojego zdrowia, takich jak: 

• apetyt
• ciśnienie krwi
• temperatura ciała
• energia
• tętno
• odpowiedź immunologiczna
• pamięć
• nastrój
• sen
• kontrola mięśni
• pragnienie
• odpowiedź bólowa

Niedobory endokannabinoidów

Jak więc można sobie wyobrazić, utrzymanie układu ECS w dobrej formie jest niezwykle ważne, nie tylko dla naszego zdrowia fizycznego, ale i psychicznego. Naukowcy sugerują, że niedobory kannabinoidów mogą być częściowo odpowiedzialne za wiele schorzeń, szczególnie tych, które w procesie leczenia dobrze odpowiadają na działanie konopi. Żle funkcjonujący układ endokannabinoidów może prowadzić do depresji, zapalenia stawów, fibromialgii, czy choroby Leśniowskiego-Crohna. Kannabinoidy występujące w konopii są niemal bliźniaczo podobne do endokannabinoidów wytwarzanych przez nasz organizm. Aby je odróżnić nazywane są fitokannabinoidami. Kiedy fitokannabinoidy trafiają do organizmu człowieka, zaczynają naśladować endokannabinoidy i wchodzą w interakcję z receptorami CB1 i CB2 lub innymi częściami układu ECS. 

Interakcje kannabinoidów

Istnieje ponad 140 znanych typów kannabinoidów i wszystkie różnią się od siebie w mniejszym lub większym stopniu. Niektóre z nich występują w roślinie naturalnie, inne zostają znalezione np. w spalonej żywicy konopnej. Sposób, w jaki są wytwarzane często wiąże się z łańcuchem przemian chemicznych zachodzących między kannabinoidami. Oznacza to, że niektóre kannabinoidy przekształcane są przez samą roślinę lub ingerencję człowieka w inne. W taki sposób powstaje np. THC: w roślinie konopi zaczyna się jako CBGA, roślina przekształca się w THCA, a następnie człowiek podgrzewa substancję podczas palenia, zmieniając ją w THC. 

Jeśli zauważysz kannabinoidy o podobnych nazwach, oznacza to, że najprawdopodobniej są one częścią tego samego łańcucha przemian. Zmiany w strukturze chemicznej mogą być niewielkie, jednak mogą one znacząco wpływać na efekty lecznicze danej substancji. Ponieważ kannabinoidy przekształcają się z jednej postaci w drugą, ich poziom lub rodzaj psychoaktywności oraz specyficzne efekty terapeutyczne mogą się zmieniać. Różne kannabinoidy aktywują układ endokannabinoidowy na różne sposoby.

Efekt świty

Aby jeszcze nieco bardziej skomplikować sytuację, należy wspomnieć, że na działanie kannabinoidów mogą mieć wpływ inne kannabinoidy, ale też terpeny i flawonoidy obecne w konsumowanej konopi. Ta terapeutyczna synergia znana jest jako “efekt świty” i jest potwierdzeniem, że aktywne substancje chemiczne znajdujące się w konopi współpracują, aby stworzyć działanie, które nie byłoby możliwe do wytworzenia tylko przez jedną z nich.  

Działanie efektu świty najlepiej jest zobrazować przy pomocy THC i CBD. Hodowcy od dawna wiedzą o zdolności CBD do wywierania wpływu na wysoką produkcję konopi, ale dopiero niedawno naukowcom udało się zmierzyć konkretne skutki. Większość badań sugeruje, że jednoczesne spożywanie THC i CBD może pomóc zmniejszyć lub całkowicie zlikwidować działanie niepożądane wywoływane przyjmowaniem THC, np. zaburzenia pamięci, czy uczucie niepokoju. 

Jeśli teoria jest prawdziwa, a dostępne źródła oraz stan badań wskazują na to, że tak właśnie jest, mamy do czynienia z niekończącym się źródłem możliwości. Biorąc pod uwagę liczbę różnych kannabinoidów wytwarzanych przez konkretne szczepy konopi, liczba potencjalnych kombinacji jest niemożliwa do oszacowania. Każdy szczep konopi to unikalna mieszanka aktywnych substancji, która może wykazać zaskakujące działanie dla ludzkiego organizmu. Efekt świty nadal pozostaje przedmiotem badań, jednak aktualnie dostępne opracowania mogą pomóc Ci zdecydować, która mieszanka kannabinoidów będzie dla Ciebie najlepsza. 

Kwasy kannabinoidowe

Kiedy roślina konopi wytwarza kannabinoidy, faktycznie wytwarza ich “kwaśną formę”. Na przykład, THC w konopi produkowany jest jako THCA i przekształca się w THC tylko raz – kiedy człowiek podgrzewa substancję w celu jej spożycia. Interesujące jest to, że kwasy kannabinoidowe, mimo, że uznaje się je za nieaktywne, w rzeczywistości oferują ogromny potencjał terapeutyczny. Kwasy wchłaniane są przez organizm, ale nie wydają się przedostawać do mózgu, przez co prawdopodobnie początkowo były zapisywane jako kannabinoidy terapeutyczne. Wszystkie kannabinoidy wytwarzane w roślinie konopi są kwasami kannabinoidowymi – pochodzą one od kannabinoidu CBGA. W kwiatach konopi znajduje się bardzo niewiele “aktywowanych” substancji, tak jak w przypadku THCA, które zostaje dekarboksylowane po paleniu. 

Rodzaje kannabinoidów

Aktualnie wiemy, że w konopiach znajduje się około 144 różnych kannabinoidów, jednocześnie możemy przypuszczać, że wciąż nie udało nam się jeszcze odkryć wszystkich. Chociaż każdy z nich wykazuje nieco inne właściwości i tworzy inne połączenia, warto wspomnieć, że jest kilka kannabinoidów, które są szczególnie rozpowszechnione:

• THC

• CBD

• THCV

• CBG

• CBN

• CBC