Naukowcy z Uniwersytetu Friedricha Schillera w Jenie we współpracy z badaczami z Włoch, Austrii i USA zidentyfikowali mechanizm działania przeciwzapalnego kannabinoidów konopnych. Już wcześniej w badaniach naukowych obserwowano przeciwzapalne właściwości kannabidiolu i innych kannabinoidów konopnych, jednak dopiero teraz badacze wyjaśnili dokładny sposób działania tych związków na układ odpornościowy. 

Przeciwzapalne działanie CBD

W artykule opublikowanym 29 sierpnia 2023 r. w czasopiśmie Cell Chemical Biology naukowcy z Uniwersytetu w Jenie opisują wyniki badań nad mechanizmem przeciwzapalnego działania konopi. Z poprzednich badań wiadomo już było, że kannabinoidy konopne, w tym CBD, wykazują takie działanie, jednak dokładna przyczyna nie była jasna.

CBD hamuje reakcję prozapalną i aktywuje reakcję przeciwzapalną

Naukowcy badali, jak różne kannabinoidy, w tym CBD i psychoaktywne THC, wpływają na ludzkie komórki immunologiczne. Stwierdzili, że wszystkie badane związki hamują tworzenie się prozapalnych substancji przekaźnikowych w komórkach, jednocześnie aktywując produkcję substancji łagodzących stany zapalne.

Okazało się, że CBD indukuje zmianę w komórkach odpornościowych i przełącza reakcję prozapalną na reakcję hamującą stan zapalny. Naukowcom udało się ustalić, że CBD aktywuje enzym 15-lipoksygenazę-1, który uruchamia produkcję substancji przekaźnikowych wyciszających stany zapalne. 

W podsumowaniu artykułu naukowcy piszą, że: “przełączenie produkcji substancji prozapalnych w komórkach na produkcję substancji przeciwzapalnych jest prawdopodobnym sposobem działania CBD i obiecującą strategią leczenia stanów zapalnych”.

Wyniki badań na zwierzętach 

Wyniki uzyskane na hodowlach komórkowych udało się potwierdzić in vivo w badaniu na myszach. W dłuższej perspektywie, wyniki mogą zaowocować nowymi strategiami terapeutycznymi w leczeniu chorób wiążących się ze stanami zapalnymi, m.in. chorób autoimmunologicznych. 

Mniej skutów ubocznych

Leczenie niepsychoaktywnym CBD rozwiązuje dodatkowo problem skutków ubocznych (np. w postaci codziennego poczucia odurzenia u pacjentów/ek w trakcie terapii), z którymi trzeba się liczyć w przypadku leków konopnych zawierających THC.

Układ endokannabinoidowy, konopie a układ odpornościowy – wcześniejsze badania

Budowa i funkcje układu endokannabinoidowego

Układ endokannabinoidowy (ECS) jest złożonym systemem obejmującym całe ciało człowieka, który, najogólniej mówiąc, odpowiada za utrzymanie równowagi organizmu (homeostazy). 

Składa się z trzech podstawowych elementów: 

• endokannabinoidów AEA i 2-AG, czyli substancji wytwarzanych przez ludzki organizm, które mają budowę analogiczną do kannabinoidów występujących w konopiach,
• rozsianych po całym ciele receptorów CB1 i CB2, które łączą się z endokannabinoidami i kannabinoidami konopnymi,
• enzymów (hydrolaza amidu kwasu tłuszczowego i kwasowa lipaza monoacyloglicerolowa) odpowiadających za rozkład endokannabinoidów, które już wykonały swoje zadanie.

Receptory układu endokannabinoidowego pośredniczą w oddziaływaniu konopi na układ odpornościowy. Można powiedzieć, że kannabinoidy konopne THC i CBD zastępują endokannabinoidy w aktywizacji układu odpornościowego i modulacji jego działania. 

Przeciwzapalne działanie CBD – badania

Jedna z analiz badań wykazała, że układ endokannabinoidowy odgrywa ważną rolę w procesie regeneracji narządów, w którym biorą udział komórki macierzyste. Badacze udowodnili, że receptory układu endokannabinoidowego CB2 biorą udział w odbudowywaniu poziomu limfocytów u pacjentów po przeszczepie szpiku kostnego oraz zatrzymywaniu w szpiku kostnym limfocytów B odpowiedzialnych za produkcję przeciwciał – np. do walki z patogenami.

Ten sam receptor CB2 bierze także udział w procesie mobilizacji jednej z grup białych krwinek (neutrofili) do obrony organizmu przed bakteriami. Inne badanie opisane we wspomnianej analizie wykazało, że AEA (endokannabinoid produkowany przez organizm) aktywuje odpowiedź immunologiczną na chorobotwórcze antygeny pojawiające się w komórkach. Z kolei 2-AG (drugi endokannabinoid), który badany był w modelach zwierzęcych, uczestniczy w modulacji stanów zapalnych przy pomocy limfocytów T i B.

W 2020 roku opublikowana została analiza badań, z której wynika, że CBD hamuje reakcję zapalną. Jedna z teorii głosi, że CBD może powodować degradację nieprawidłowo działających komórek immunologicznych w celu ochrony organizmu przed nadmiernymi reakcjami zapalnymi. Zdolność kannabinoidów konopnych do zatrzymywania lub zwalniania reakcji immunologicznej może być wykorzystywana w leczeniu chorób, w których układ odpornościowy jest rozregulowany. 

To nie jedyna konopna wiadomość zza naszej zachodniej granicy. W pod koniec sierpnia 2023 rząd federalny Niemiec podjął decyzję o depenalizacji nabywania i posiadania niewielkich ilości konopi indyjskich. Pojawiają się głosy, że to już prosta droga do pełnej legalizacji sprzedaży, nabywania i posiadania rekreacyjnej marihuany w Niemczech. Przypomnijmy, że medyczna marihuana jest w tym kraju legalnym lekiem na receptę od 2017 r.