Adaptogeny z grzybów wykorzystywane były od wieków w tradycyjnej medycynie w różnych regionach świata. Współczesne badania naukowe rzucają nowe światło na mechanizm ich działania. W przypadku grzyba Chaga (Błyskoporek podkorowy, Inonotus obliquus), warto zwrócić uwagę na badania dotyczące jego działania przeciwzapalnego, przeciwutleniającego czy przeciwnowotworowego oraz na dane opisujące działanie tego adaptogenu w cukrzycy typu 2.
Błyskoporek podkorowy Chaga w medycynie tradycyjnej
Grzyb Chaga (Inonotus obliquus, błyskoporek podkorowy) był tradycyjnie używany do leczenia różnych chorób przewodu pokarmowego. W artykule omawiającym tradycyjne stosowanie Chaga czytamy, że jednym z najstarszych dokumentów potwierdzających wykorzystanie jego owocników w celach leczniczych jest praca Hipokratesa „Corpus Hippocraticum” (stosował napary z tego grzyba zewnętrznie do mycia ran).
W Europie Wschodniej pierwsze doniesienia o użyciu grzyba Chaga pochodzą z XII wieku. Źródła historyczne opisują uzdrowienie guza wargi u kijowskiego księcia. Z kolei ludność Syberii przez wieki używała błyskoporka ze względu na jego właściwości przeciwpasożytnicze, przeciwgruźlicze, przeciwzapalne i łagodzące dolegliwości żołądkowo-jelitowe.
W niektórych regionach zalecano Chagę także na choroby serca i wątroby, najczęściej w postaci naparów, inhalacji lub maceratów wodnych.Relatywnie wcześnie zwrócono uwagę na jego potencjalne działanie przeciwnowotworowe i wspomagające leczenie nowotworów, co było szczególnie istotne przed erą naukowej onkologii.
Adaptogeny z grzybów Chaga – badania naukowe
Dotychczas zebrane informacje na temat działania błyskoporka podkorowego na ludzki organizm pochodzą głównie z badań laboratoryjnych in vitro i nielicznych doświadczeń na zwierzętach. Mimo że większość autorów zwraca uwagę konieczność prowadzenia dalszych badań, mechanizm działania ekstraktu z grzyba w niektórych procesach w organizmie jest już przynajmniej częściowo poznany.
Obecnie wyłaniają się dwa mechanizmy działania ekstraktów z Chaga:
- Pierwszy związany jest z wpływem na enzymy przeciwutleniające i poziom reaktywnych form tlenu (ROS).
- Drugi, jak sugerują wyniki badań, związany jest z aktywność receptorów kształtujących reakcję odpornościową w chorobach, w których występują przewlekłe stany zapalne (więcej o receptorach PPARγ tutaj).
Ekstrakt z Chaga wykazuje działanie:
- przeciwzapalne,
- przeciwnowotworowe,
- przeciwutleniające,
- ochronne – chroni komórki przed stresem oksydacyjnym,
- pobudzające – pobudza układ odpornościowy.
Adaptogeny z grzyba Chaga a insulina
Według niektórych, najbardziej obiecującym odkryciem było wykazanie, że Chaga posiada potencjał hipoglikemiczny oraz zwiększa wrażliwość na insulinę.
W badaniu przeprowadzonym na myszach stwierdzono, że suplementacja ekstraktu z błyskoporka poprawia tolerancję glukozy, kontrolę poziomu cukru i metabolizm lipidów. Wyniki pokazały, że głównymi składnikami aktywnymi ekstraktu z Inonotus obliquus były β-glukany, triterpenoidy i polifenole.
Potwierdzono że te składniki są funkcjonalnymi elementami i odgrywają rolę w działaniach przeciw hiperglikemii i przeciw hiperlipidemii w cukrzycy typu 2.
Zdaniem badaczy, przy obecnym stanie wiedzy można stwierdzić, że Chaga spełnia definicję żywności funkcjonalnej i potencjalnie pozytywnie wpływa na zdrowie poza podstawowym odżywianiem.
